“นวัตกรรม” ต้องเล็ก ๆ ง่าย ๆ ชุมชนทำได้ เราไม่ได้ทำงานเพื่อทดลองเพียงอย่างเดียว แต่เราจะต้องให้ชุมชนเกิดการเรียนรู้และเปลี่ยนแปลง จริง ๆ แล้ว นวัตกรรมที่เราทำไม่มีอะไรเล็ก ๆ และไม่มีอะไรง่าย ๆ เลย แต่เมื่อเราต้องนำสิ่งที่เป็นการทดลอง การวิจัย ในหลักเชิงวิชาการ หรือเทคโนโลยีอะไรสักอย่างลงไปให้ชุมชนทำนั้น มันต้องดูเล็ก ๆ ง่าย ๆ จะต้องจะถูกปรับ แก้ เสริม ประยุกต์ ด้วยองค์ความรู้ที่ชุมชนมีอยู่ ในแต่ละพื้นที่นั้น ๆ ให้ชุมชนสามารถทำได้
นวัตกรรม เทคโนโลยี ของโครงการ CEIS จริง ๆ แล้ว ไม่มีอะไรเล็ก ๆ และไม่มีอะไรง่าย ๆ เลย แต่เมื่อเราต้องสิ่งที่เป็นการทดลอง การวิจัย ในหลักเชิงวิชาการ หรือเทคโนโลยีอะไรสักอย่างลงไปให้ชุมชนทำนั้น เราจะต้องดีไซน์กระบวนการ วิธีการ อุปกรณ์ เครื่องมือต่าง ๆ ให้ดูเล็ก ๆ ง่าย ๆ ชุมชนทำได้ ซึ่งทุกกระบวนการจะถูกปรับ แก้ เสริม ประยุกต์ด้วยองค์ความรู้ที่ชุมชนมีอยู่ ในแต่ละพื้นที่นั้น ๆ ให้เหมาะสำหรับชุมชน และต้องอธิบายกับชุมชนว่ามาทำไปเพื่ออะไร แก้ปัญหาอะไร อธิบายและแสดงตัวอย่าง ทำความเข้าใจ ยืนยันด้วยข้อมูลที่ค้นหา และที่สำคัญในทุกกระบวนการทดลอง วิจัย หรือใช้เทคโนโลยีนั้น เราจะไม่ทิ้งชุมชน เราชวนเขามาทำ มีการคุยที่ชัดเจน มีการติดตามงานตลอด ไม่มีการโยนงาน จึงทำให้ชุมชนสนุก และพร้อมเรียนรู้ไปกับเรา ดังนั้นเราไม่ได้ทำงานเพื่อทดลองเพียงอย่างเดียว แต่เราจะต้องให้ชุมชนเกิดการเรียนรู้และเปลี่ยนแปลงด้วย
ประกิต หลักบุญ
ผู้ประสานงานทีมนวัตกรรม
โครงการพลังชุมชนและนวัตกรรมเพื่อความยั่งยืน (CEIS)